Dar Iyo Waadaan

-


Soomaalidii hore waxa ay u badnayd dad miyiga deggan oo xoolo ku dhaqda, beero yaryarna fasha. Caadooyin wacan oo lala ashqaraaro ayay lahaayeen. Hadda way sii guuraysaa caadooyinkaasi badankoogii, walow qaarkood meelo badan ka jiraan. Miyiga hadda waxbadan oo dhaqankii hore ku saabsan ayaa caado u ah oo ay adeegsadaan.
Xilliyo ayaa jira sannadka. Xilligu aad ayuu u saameeyaa xoolodhaqatada Miyiga ku nool. Guga roob ayaa u da’a oo waxbadan oo ay ubaahnaayeen ka haqabtira. Balse, xilliga Jiilaalka ayay hawshu ku badantahay oo baylah badani timaaddaa. Baylahda timaaddana waxaa ugu wayn; Waraabka iyo Dhaanka. Waraabka xoolaha ayaa la arooriyaa oo meel biyo leh ayaa loo daydayaa, maadaama ay dhammaateen Harihii la cabbi jiray. Haraha ayay tuulo walba ku nooshahay xilliga roobka; Hartuna inta badan lama sibidheeyo oo marka roobku muddo joogo way ka raagtaa. Waxaa Jiilaalkii loo arooraa Barkadaha, oo iyagu biyaha waxoogaa kaydiya iyo ceelasha Riigga lagu dhuftay oo iyagu aan hore u dhammaan.
Waxaa loo arooraa meel aan dhawayn mararka qaar, sida meel Kiiloomitirro badan jirta oo kale. Balliyada aan dheerayn xooluhu way duljoogsadaan oo iyaga ayaa afkooga ku cabba intay duljoogsadaan. Walow qaarkood sii dhexgalaan Harta sida Lo’da oo kale. Hadday galaan way ka bixi karayaan maadaama aynna Hartu dheerayn aadna usii qodnayn. Balse, markay Barkad ama Ceel Riig noqoto xoolaha waalla waraabiyaa oo qofbaa wax ‘ Dar’ la yidhaa ugu shushuba. Darku waa labo mid uun: In Barkaddu leedahay oo dhinaceega markii Barkadda la dhisayay lagu sameeyay. Iyo in uu noqdo weel weyn oo la soo qaato oo Barkadda agteeda la dhigo.
Darkaa biyaha lagu shubayo ee xooluhu ka cabbayaan, qofna ugu shubayo wuxuu leeyahay wax la yidhaa ‘ Waadaan’─oo ah waxa qofka xoolaha waraabinayaa uu Barkadda ama Ceelka Biyaha kaga soo darayo ee uu kaga soo qaadayo, kuna soo gaadhsiinayo Darka. Waadaan iyo Dar ma kala maarmaan. Midi waa weelkii wax lagu cabbayay midna waa mulqaacaddii ama Qaaddadii lagu cunayay.
Xoolaha la waraabinayo qofbaa waraabinaya, qofna wuu u horaaa. ‘Horis’─waa marka xoolaha la waraabinayo kolba in ku filan darka la soo daayo. Markay hormadaasi cabto, hormo kale oo dibadda taagan ayaa la soo daynayaa…. Sidaasaa loo wadayaa illaa la wada cabbinayo xoolaha. Marka la cabbinayo xoolaha haddii ay dhammeeyaan inta loogu shubay darka intii cabbaysayna weli ku jiraan darka, qofkiinna ugu shubayo, caadina uga gaadhsiin waayo, waxaa loo yaqaan ‘ Darleef’─macno ahaan, darka wixii biyo ahaa ee ku jiray ayay dhammaysay Darkii oo madhanbay leeftay. Qofka ugu subayana waxaa la yidhaa ‘ Hebel, xoolihii wuu darleefiyay.’

Cabdirasaaq Sandheere

Semtemper, 2018

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Faallada Buugga “ Furaha Ganacsiga”

-
Image
  Hordhac   Buuggan waxa la yidhaahda “ Furaha Ganacsiga”, cinwaanhoosaadkiisuna waa ‘ Bilaabista, badbaadinta iyo kobcinta ganacsiga.’ Waxa qoray Dhaqaalayahan Siciid Cali Shire. Sacad, waa aqoonyahan ku takhasusay culuumta ganacsiga, hoggaaminta, iyo bangiyada Islaamka. Wuxuu ka soo shaqeeyay xarumo aqoon, cilmibaadhis iyo latalina oo ku kala yaalla daafaha dunida. Siciid, waa guddoomiyaha shirkadda Buuh Consulting, oo ah shirkad 10kii sano ee la soo dhaafay ka shaqaynaysay horumarinta xarumaha cilmiga, hay’adaha khayriga ah iyo ganacsiga Soomaalida. Dhinaca kale, Siciid waa qoraa buugaag kala duwan qoray, kaliya buuggan uu ma qorine buug kale ayuu qoray, buugta uu qoray waxa aan ka xusi karnaa: Bangiyada Islaamka, oo uu qoray sannadkii 2014kii, iyo buugga la yidhaahdo ‘ Sidee loo noqdaa Hoggaamiye Isbeddel Horseeda’ oo uu soo saaray sannadkii 2014kii. Iyo buugga la yidhaahdo ‘ Dawladnimo’ oo uu saaray sannadkii 2016kii. Buuggan ‘Furaha Ganacsiga’ dhawr daabacadood buu u same
Read more

MAXAAN KU SOO ARKAY MAGAALADA HERAR?

-
Image
    Hordhac   Ka Sandheere ahaan, markii koowaad waxa aan booqday oo soo arkay Magaalada Herar, May 19, 2o24. Herar in badan baan maqlayay, waxbadanna ka akhriyay, se inaan dhex joogsado oo wixii aan akhriyay arko waan ku faraxsanahay. Qoraalkan kooban waxa aan kaga warrami doonaa wixii aan ku soo arkay magaalada Herar, iyo guud ahaan wax ku saabsan magaalada facawayn ee Herar.                                             Sooyaalka Herar   Herar, waxa ay ku taallaa Bariga Itoobbiya. Waxa ay 500 KM u jirtaa magaala Madaxda Dalka Itoobbiya ee Addis Ababa. Waa magaala madaxda Gobolka Herar. Waxa ay ku taallaa dhul buurallay ah, dhul aad u qabaw, cagaar ah, dhir badan oo inta badan roobku ka da’o. Marka aad magaala guud ahaan fiirisid waxa ishaadu qabanaysaa dhir aad u farabadan. Magaalada Herar, waqtigii hore waxa lagu naanaysi jiray magaaladii Awliyada ( The City off Saints). Oo Carabta ayaa magacaas u taqaannay, sababtuna waxa ay ahayd culimo badan baa ku noolaa. Dhinaca
Read more

Cashir nooceeya ayaan ka baran karnaa Sheekada Shammuuri?

-
Image
  Qofku marka aanu fursaddaa diyaarsanayn haddii ay timaaddo wuu dayacaa, meel bannaana wuu ku dhacaa. Waayo, fursadaha noloshu si kedis ah oo bilaa ogaysiis ah ayay ku yimaaddaan. Waa sababta markasta loo yidhaahdo: " Diyaargaraw. Diyaargarawgaa waxkasta ka horreeya." Waayo, fursaddu kuma sugayso, haddaanad diyaar ahayn oo degdeg uga faa’deysan, way ku dhaafaysaa.  Adiga oo aan diyaar ahayn in ay fursadi timaaddo oo sidaa kugu dhaafto adoon ka faa'idaysan waxa ka wacan adoo diyaarsan inaad fursad waydid. Waayo, ta hore waa qoomamo, ta danbana waa shay nasiib ku siin waayay, oo waxa laga yaabaa inay fursaddii weli kuu soo socoto. Mudane Shamuuri oo soo caan baxay bishii 2aad ee sannadkan 2024, kuna soo caanbaxay markhaatigii uu furay Kiiskii Gubidda Marxuum Luul. Isaga oo markii su'aalaha maxkamaddu wayddiisay markasta ku darayay ' Masha Allah, Insha Allah..." Labadaa kalmadooda iyo hadalkiisa ayaa bulshada aad usoo jiitay, aadna upa dhaceen. Iyada oo la hada
Read more