Madaxweynihii hore ee Obama ayaa Sooyaalkiisa iyo jidkiisa ka warramay

 

Gugii sannadkii 2004, nin da 'yar oo sharciyaqaan goboleed ahaa  ayaa laga soo kaxeeyay gurigiisa, xilli uu olole ka socday miyiga Gobolka Illinois, goortaasi oo uu taleefan ka helay Magaalada Washington. Codka khadka telefoonka ka soo wacay ayaa wayddiyay haddii uu xiisaynayo in uu khudbad muhiim ah ka jeediyo Shirweynaha Qaran ee xisbiga Dimuqraadiga (Democratic National Convention) oo xagaagaas ka dhacayay magaalada Boston. 

 

"Marnaba ma dareemin xanaaq iyo walwal toona wixii aan ka idhi macquulnimada baaxadda lahayd ee aan sannadkaa lahaa uun" hadda sharciyaqaanku wuxuu ku xusuusanayaa xusuusqorkiisa cusub ee la yidhaa “  A promise Land.”

 

Marka dib loo dheehdo sanadkii 2004, Brack Obama wuxuu helay fursadaas si uu uga hadlo shirkaa jaraa'id. "aynu wajahno, aynu wajahno" ayuu ku bilaabay hadalkiisii." joogitaynkeyga marxaladdan caawa waa mid la jecelaysanayo oo aan macquul ahayn" joogitaan aan macquul ahayn? Sanad aan macquul ahayn? Obama waxa uu ahaa qof kaliya ee uu bar bilow u ahaa wiishkiisa xawaaraha sare si uu ugu baratamo masraxa Adduunka.

 

Wuxuu u  ekaa qof karaarqaadanaya oo meel ka tagaya oo Istajyada Caalamka u hanqaltaagaya.  Balse, habeenkaas uu joogay Boston, caadi muu ahayn, madaxa ayuu kor u qaadayay oo wuxuu lahaa: “ Waxaa jira dad u diyaargaroobaya oo raba inay inna kala qaybiyaan—dadkaasi waa kuwa dhinaca xun wax ka eega ee hadda siyaasadda meelkasta ka socota dhex boodaya. Waa si fiicane, caawa waxa aan leeyahay Maraykanka kama jiraan wax Liberal ahi, sidoo kale Maraykanku dhinac ayuu u wada jeedaa oo waa wada Muxaafid— waxaa jira Waddamo Midoobay oo Ameerikaan ah (United States of America).”

Obama waxa uu ahaa qofka jeediyay hadalkaas. Dabadeed, waxaa loo doortay mudane ka mid ah Senatarrada Maraykanka, dabadeed waxaa jeclaaday dadkii Washintong ku noolaa, isaga oo waqtigaas u tartamayay madaxnimada Maraykanka.

Xasuusqorkiisa waxa uu ku sheegay inuu habeenkii uu Boston joogay uu aad u daawanayay muuqaallo ( vedios), dabadeed waxa uu ka warramay waxyaabihii uu u soo maray natiijadiisa wanaagsan. Waxyaabahaasina waxa ay u muuqdaan inuu ahaa qof deggan.

Obama in uu noqday Madaxweynihii 44aad ee Dalka Maraykanku waxa ay ku keenaysaa falcelin badan. Dabeecad ahaan haddii aynu eegno waxaa suurtagal ah inuu raadinayo tirakoob— waxaa uu dhiirrigelin siin jiray dadka kale. 

Hal shay ayaa ka danbaysay in Obama guuleysto oo dhaqdhaqaaqa dabada ka wadday. Obama waxa uu daabacay oo sii daayay buug la yidhaa ‘Promised Land.’ Buugga waxa uu gardaadiyay oo suuqa ku soo daayay waqti Maraykanku Madaxweyne dooranayay oo madaxweynihii hore ee Trump uu xilka wareejinayo, isaga oo weliba tartamayaasha ka mid ah Trump oo naawilaya in dib loo doorto ama in la dooran waayo. Buuggu waa xasuusqor, waxa uu ka koobanyahay ilaa 700 bog.

Ninkii iyo Xasuusihiisii

Obama, waxa uu ururinta sooyaalkiisa bilaabay rubuc qarni ka hor, wuxuu dib innoogu celinayaa oo ka warramayaa halgankiisii uu soo galay waqtigii uu dhallinyarada ahaa isaga oo waqtigaas ku jiray da’aadda 30 meeyada, wuxuuna ku sheegay ‘ Riyadii Aabbahay.’ Buugga Majalladka labaad waxa uu kaga warramayaa oo xoogga ku saarayaa yoolkiisa siyaasadeed sannado badan ka dib markii uu Aqalka Cad u tartamayay. Hadda buuggiisa cusub ee xasuusqorka ah waxa uu xoogga ku saarayaa RIYADIISII oo RUMOWDAY,  wuxuuna ku sheegayaa waqtigii uu madaxa noqday sannadkii 2008dii.

Marka aynu buugga fiirrino, wuxuu innagu xantaxantaynayaa in aynu sooyaalka Obama indho kaladuwan ku eegno—waayo sooyaalka Obama wuxuu inna tusayaa inuu kala duwanaa, oo waxkasta oo dhaca Obama falcelin gaar ah ayuu ka bixin jiray. Marka aynu rabno in aynu ogaanno qof waxa uu ka yidhi ninkan waxa muhiim ah in aynu jeldiga buugga halacsanno. Jumladkasta oo buugga ka mid ah waxa aynu ka dhex maqlaynaa codka ninkaas— waxaanad mooddaa isagii oo ku horjooga oo buugga cod sare kuugu akhriyaya.

 Dadka aan sooyaalka Obama waxbadan ka aqoon waxa laga yaabaa inay shakhsiyadda Obama ilduufaan. Dhab ahaan waxaa jira WAX Obama ka duway 44kii Madaxweyne ee Maraykanka soo xukumay ee iskaga kala danbeeyay, siyaasaddiisu wax ayay kaga duwanayd. Dadka qaar kale oo aan sooyaalka Obama waxbadan kala soconna wax ayay iska mala’awaashaan, oo waxa ay yidhaahdaan “ Ninkaa madaw Aqalka Cad waa lagu salliday!”

 

Dadka dareemay awoodda iyo birlabnimada madaxweynaha Maraykanka waxa ay garan karaan xirfaddiisa, buugguna qaar ka mid ah waxyaabaha uu jaadgooniga la yahay ayuu daaha ka qaadayaa. Marka aan run u hadlo, Bogaga qaarkood ayaa mudan in la akhriyo, marka la akhriyayana ilin loo qubo.

Milicsiga Sooyaalka

Obama, waxa uu marka hore tilmaamay berigii uu qaangaadhka ahaa sidii uu bilaa u jeeddo u ahaa, balse islamarkiiba si degdeg ah ayuu isku baddelay markii uu bilaabay Barashada Sharciga. Dabadeed, wax yar ka dib waxa uu ku laabtay Chicago, wuxuu Shirkadda Sharciyada kula kulmay Michelle Robinson, oo uu la shaqaynayay, noloshana la maaraynay oo kor u qaadayay sannadihii 1990kii.

Obama, maalmaha jaceylka wuxuu hadallo jaceyl ah ayuu u jeedin jiray Michelle, sidoo kale, waxa uu u diri jiray qoraallo jaceyl ah. Gabadhii aad ayay ugu fiirsatay, Obama waxa ay u aragtay inuu yahay wiil caqli badan oo garyaqaan ah, wayna qiimaysay, dabadeed waxa ay dooratay in ay noqoto xaaskii Obama, isna uu noqdo ninkeedii. Si degdeg ah ayay u midoobeen una falgaleen, waxayna noqdeen saaxiibbo shaqawadaag ah, laba isjecel, sidoo kale waxa ay isku noqdeen lammaane iscalmaday, oo isjecel. Way isguursadeen, waxa ay yeesheen laba xirfadood, waxa ayna dhaleen laba hablood. Balse, illaa hadda waxa au yihiin lammaane Roomaantig ah, oo jaceylka wada jila.

Obama, waxa uu u tartamayay Xafiiska, u jeeddadiisu waxa ay ahayd mid sarrays, wuuna filanayay inuu guuldarraysto.  Wuxuu la kulmay Wariyihii Ruugcaddaaga ahaa ee David Axelrod, oo aad ugu xeeldheeraa talabixinta siyaasadda, wuxuuna wax ka wayddiisay sida uu u fahmayo siyaasadda Chicago.

200 bog ee buugga ugu horreeya waxa uu kaga warramayaa Hollywood, wuxuuna sheegayaa inuu aad u dhegaysan jiray Maddadaalada, iyo Muusigga.

 

Obama, sannadkii 2008dii ayuu madaxnimada dalka Maraykanka u tartamay. Michelle, way ku taageersanayd.

Xukunka sida shiidista Camal

 

Sheekada ololuha waxa ay leedahay dhammaad farxad leh. Buugga intiisa kale runti ma laha dhammaad. Qoraagu waxa uu ku nuuxnuuxsaday qaybtii ugu horreysay ee madaxweynenimadiisa, isaga oo aan ka sheekeynin wax badan oo soo kordhay iyo hoosudhac ah oo ah dagaalka dhan ah ee sida lama filaanka ah iyo u halganka ku imanaya.

 

Ka dib kor u qaadista tirada dadka ee maalinta Caleemasaarka, waxa aan u degsannahay laxanka xukumaya inta badan buugga—garaacista aan kala go’a lahayn ee xukunka. Wax badan waa in la sameeyaa, dad badan waa in lala kulmo oo la dejiyo. Kulamadu waxa ay ku sii qulqulayaan shirar badan. Ma jiro wax weligii fudud, ama run ahaantii dhammaaday.

 

Qoraa ahaan, Obama wuxuu ku guuleystey inuu gudbiyo shaqadii burburka ee sannadihii ugu horreeyey ee uu xafiiska joogay,  isaga oo aan lumin dardar hore. Marka hore, waxa aan aragnaa wadaxaajoodyo aan dhammaad lahayn oo ku saabsan dhaqaale burburkii dhacay bilowgii sannadkii 2009kii. Balse, waa halkudhag loogu talagalay akhristaha sidii loogu talagalay dadka siyaasadda dejiya oo kale. Ka dibna waxay ku saabsan tahay dadaallada Herculean ee loo baahanyahay in lagu soo qaado Sharciga Daryeelka La Awoodi karo ee ku saabsanaa dhammaadkii bishii Maarso 2010.

 

Intii lagu gudajiray ee arrimahaasi socdeen Obama wuxuu la kulmay iska caabbin mideysan oo kaga timid Xisbiga Jamhuuriga iyo qanacsanaanta Dimuqraadiyiinta dhexdooda. Dhaqaalaha ayaa ka badbaaday amniga amaahda iyo dhibaatada deynta, laakiin bangiyada waaweyn ee Wall Street iyo baananka ayaa loo arkaa inay si fudud uga baxayaan. Caymiska caafimaadka waa la ballaadhiyay. Laakiin ma lahan "hal bixiye" nidaam dowladeed ama ikhtiyaar dadweyne oo lagu doorto mid.

 

Obama wuxuu bartay ciyaartooyada Koongareeska, isaga oo ka bilaabaya murugada iyo aflagaadada adag ee Harry Reid ee Nevada, hoggaamiyaha Dimuqraadiga ee Senate-ka oo ku boorinaya xiddiggiisa da 'yar inuu u tartamo madaxweynenimada sannadkii 2008.

 

Jilayaasha Obama ayaa sii ballaadhanaya, oo ay ku jiraan madaxdii shaqaalaha Rahm Emanuel (duqa magaalada Chicago), iyo William Daley (walaalkiis iyo wiilka duqa magaalada Chicago). Waxaa jira hoggaamiyayaal ka tirsan xisbiga Jamhuuriga ee Congresska sida John Boehner oo ka tirsan aqalka, iyo Mitch McConnell oo ka tirsan golaha guurtida, kan dambe ayaa mar kale soo noqnoqonaya istiraatiijiyaddiisa iyo xeeladihiisa ku wajahan ku dhawaad dhammaan qorshooyinka iyo magacaabista Obama.

 

Balse, kuwa xanaaqa badan ee laga yaabo inay helaan feejignaan ka badan intii loo baahnaa waa xiddigaha subculture yada warbaahinta muxaafidka ah, sida Rush Limbaugh iyo Glenn Beck iyo xiddigaha waqtiga weyn ee Fox News.

 

Obama wuxuu kale oo uu ka fiirsanayaa awoodda dareenka shacabka ee dhinaca midig, laga soo bilaabo Sarah Palin oo loo magacaabay madaxweyne ku xigeenka 2008dii, ayaa Obama waxa uu ku yidhi: " Wax fekrad ah kama qabin cadaabta ay ka hadlayso illaa Xisbiga Shaaha ee curdanka ah sannadka soo socda iyo Kordhinta waqiga Congress ka wixii ka dambeeyay bartamihii sannadkii 2010kii.

 

 Palin, Obama wuxuu ku yidhi: "Hers waxa ay ahayd taariikh nololeed u gaar ah oo loogu talagalay codbixiyayaasha caddaanka ah ee shaqeeya ee neceb Washington, waxayna leeyihiin shaki gabi ahaan ba aan qiil lahayn oo ah in magaalooyin waaweyn haddii ganacsiga, siyaasadda, ama warbaahinta— waxa ay hoos u eegeen qaab nololeedkooda."

 

Buugga intiisa badani waa xiisad xasarad wadata oo lagaga sheekaynayo Obama labadii sano ee ugu horreysay ee uu xafiiska joogay. Isagu nooma tudho, ama naftiisa, khilaafaadka sannadahaas soo taxnaa. Qaarkood waxa ay ku lug leeyihiin arrimo soojireen ah sida soogelootiga, xuquuqda khaniisiinta iyo soo rididda. Qaarkood waxa ay ku lug leeyihiin go'aannada Maxkamadda Sare sida Citizens United, oo dib u soo celisay qarniyadii sharciyada maaliyadeed ee ololaha. Waxa aan aragnaa Obama oo ku faraxsan magacaabista laba garsoore oo ka tirsan Maxkamadda Sare, Elena Kagan iyo Sonia Sotomayor.

 

Waxa aan sidoo kale booqannaa dooxooyinka u dhaxeeya meelaha ugu sarreeya, annaga oo waqti yar ku qaadanayna halkaas sida qofku filan karo. Qaarkood waxa ay u muuqdaan kuwo aad u yar. Sida duufaantii ka dhalatay keenista Khalid Sheekh Maxammed iyo afar kale oo dhagarqabayaal ah weerarradii Sarihii Mataanaha ee dhaxay 11kii Sibtanbar 2001dii.

 

Septembar ilaa New York si loogu maxkamadeeyo. Waxaa suura gal ah inaan illaaway dhibaatadii ka taagneyd dhismaha ‘ Xarun Bulshada Islaamka" iyo masaajid u dhow waxa loo yaqaan dhulka eber, oo ah goobtii hore ee minaaradaha Xarunta Ganacsiga Adduunka oo ku burburay weeraradaas dhacay 11 Sibtanbar. Laakiin dhacdooyinkan ayaa wali qiimeeya Obama, oo u sheegaya Emanuel: "Haddii aynaan ka hadli karin wax aasaasi ah, markaa garan maayo ujeedka aan halkan ka joogno." Emanuel wuxuu ku jawaabayaa: "Qiyaasta aan ku soconno, waxaa laga yaabaa in aanaan noqon."

 

Taas oo ku xidhan qiyaasta adag ee xaqiiqda siyaasadeed ee Obama uu ku helay doorashadii xilliga dhexe. Dimuqraadiyiintu waxa ay lumiyeen 63 kursi oo Aqalka ah - waana qashinkoodii ugu xumaa muddo 72 sano ah. Obama wuxuu cutubka soo socda ‘Feelalka’ u hibeeyay dhibkii maalmihii ugu hooseeyay xilligiisii koowaad.

Dhammaantood waxa ay ka mid yihiin Obama u muuqda inuu ilaalinayo, sida buug buug yar oo madaxiisa ku jira.

 

Shaki

 

Obama wuxuu ku dhammeeyaa Majalladdan (ilbiriqsi ayaa ku jira shaqadiisa), waxa loogu yeedhi karo wixiisii ugu weynaa. Cutubka ugu dambeeya wuxuu ku saabsan yahay ugaadhsigii Osama Binu Laaden ee ku dhammaaday weerarkii lagu dilay May 2011kii. Waxa aan fadhiisaneynaa saacadaha kacsan iyada oo Obama iyo kooxdiisa amniga qaranka ay sugayaan war ku saabsan masiirka howlgalka. Halkan, sida meelo kaleba, Obama wuxuu ammaan la wadaagayaa dadkiisa, gaar ahaan Adm. William McRaven, oo hore uga tirsanaa Navy SEAL oo qorsheeyey oo fuliyay shaqo joojinta.

Waxa aan la daawaneynaa madaxweynaha iyo kooxdiisa amniga qaranka sida fiidiyow toos ah oo muujinaya duullaanka waqtiga dhabta ah. Waxa aan maqleynaa McRaven iyo Xoghayaha Difaaca Leon Panetta oo ku hadlaya "Geronimo EKIA." Cadaw ficil lagu diley.

 

Iyada oo saacadihii ugu dambeeyay ay naga xigaan ka hor inta aan howlgalka la bilaabin, waxa aan aragnaa Obama oo gashaday buuggiisa oo ka soo qeyb galaya casho sharafta sannadeedka ay soo diyaariyaan Weriyeyaasha Aqalka Cad.

 

Waqti xaadirka ah ee xusuusta, dabeecad hore loogu soo bandhigay hooska hooska ayaa si lama filaan ah u muuqda. Waa Trump, ninka hantida ma guurtada ah iyo xiddigga dhabta ah ee TV ga. Obama ayaa horay u xusay, isaga oo ku eedeeyay inuu mas'uul ka ahaa sannado badan oo uu ku xadgudbayay dhalashadiisa dhalashada Mareykanka, dhagarta male’awaalka ah ee " birthers".

 

Habeenkan oo kale 2011, oo uu Trump yahay marti sharaf muuqata, Obama wuxuu ku jeesjeesay shirqoollada foosha xun wuxuuna qalloociyay khariidad dhawaan laga soo qaatay The Celebrity Apprentice. Kaamirooyinka ayaa qabtay Trump oo si dirqi ah u jabinaya dhoollacaddeynta, iyada oo ay socoto qeylada qosolka. Waxaa la soo jeedinayay tan iyo in Trump uusan illaawin habeenkaas.

 

Xaqiiqdii, Obama wuxuu inta badan shaashaddiisa ku muujinayay qosolkiisa cashooyinka caynkaan oo kale ah, isaga oo ku garaacaya kuwa la tartamaya mararka qaarkood, laakiin inta badan wuxuu sidoo kale ka helaa waxyaabo adag. Xaaladdan oo kale, bartilmaameedku wuxuu helay waddo dib loogu soo celiyo dabka.

 

Codku wuu raagayaa

 

Haddii aad xasuusato inaad ku raaxeysaneysay dhageysiga hadalka Obama, tusmooyinka iyo waxa ku jira wuxuu yidhi, waxa aad u badan tahay inaad xajineyso Majalladdan muddo dheer. Haddii aad u bogto daal qaabkiisa muxaadaro (wuxuu ugu yeeraa "droning on", ama u janjeera inuu la wadaago waxa uu ogyahay hawada og inuu yahay wax badan, markaa waxa aad u fududayn doontaa inaad dhigato.

 

Bilooyinkiisii ugu horreeyay ee madaxweynenimo, waxaa jiray hubanti badan ku tiirsan ereygiisa oo dhan. Laakiin ma jiraan wax yar oo ka mid ah weriyeyaasha Aqalka Cad oo indho’indheeyay oo dhex mushaaxayay shirarkiisii hore ee wararka maaddaama jawaabihiisa su'aalaha ay noqdeen muxaadarooyin.

 

Hase yeeshe dhammaan xusuusqorka madaxweynaha waxa ay leeyihiin qiimo, xitaa haddii ay ay hooseeyaan oo ay liitaan. Waxa ay bixiyaan aragti u gaar ah maskaxda madaxweynaha waxayna soo jeedinayaan ugu yaraan qaar ka mid ah khilaafaadka iyo iska hor imaadka ka dhex jira maskaxdaas.

 

Xitaa haddii waxa la muujiyey ay yihiin oo keliya waxa qoraagu doonayo inuu muujiyo, waa qayb aan la qiimeyn karin oo ka mid ah taariikhyahannadii halxidhaalaha ahaa ee u halgami lahaa inay halkaan ka sii wadaan. Haddii ay u baahan tahay waqti iyo dadaal in la wada qaato, waa u qalantaa.

 

Michel Martin oo ka tirsan NPR ayaa wareysi la yeelan doona madaxweynihii hore Barack Obama si uu hawada u sii daayo Isniinta.

 

W/Q: Ron Elving [ Ingiriis].

(https://www.npr.org/2020/11/12/933894064/former-president-obama-tells-his-story-his-way-and-makes-his-case-for-history )

W/T: Cabdirisaaq Sandheere [ Af Soomaali].