Faallaynta Buugga “From Third World to First ~ Adduunyada Saddexaad illaa Ta Koowaad”

Hordhac

Buuggan la yidhaa “From Third World to First” waxa qoray Lee Kuan Yew. Waxa uu ka soo jeeday oo ku dhashay dalka Singapore. Waxbarashada Dugsiyada waxa uu ku qaatay Singapore. Markii danba waxa uu waxbarasho Jaamacadeed u tagay Dalka Ingiriiska, waxa uu dhigtay  London School of Economics. Sharcigana wuu bartay, oo Jaamacadahana wuu ka dhigay, xarumo kala duwanna wuu kaga shaqeeyay.

Siyaasaddii dalkiisa ayuu soo galay. Xisbiga la yidhaa  ‘ People's Action Party’ ayuu aasaaskiisa wax ku lahaa sannadkii 1954kii. Lee, waxa uu ahaa Raysalwasaarihii Dalka Singapore intii u dhexaysay 1959 illaa 1990.

Qoraa Lee, waxa uu ahaa hoggaamiye dalkiisa horumar baaxadle gaadhsiiyay. Oo Singapore sannadkii uu maamulayay ayuu horumarkan ay hadda haysto gaadhsiiyay. Dalka meel hoose ayuu ka soo qaaday, meel sarana wuu gaadhsiiyay. Sidoo kale, waxa uu ahaa qoraa wayn oo buugaag kala duwan qoray. Buugta kale, ee uu qoray waxa ka mid ah “The The Wit and Wisdom of Lee Kuan Yew and One Man's View of the World” oo uu sannadkii 2013kii qoray. Iyo ‘Keeping My Mandarin Alive’  oo 2005tii uu qoray. Buugta uu qoray waxa ay ka warramayaan horumarka dalkiisa ee uu u joogay.

Qoraagu, waxa uu dhintay sannadkii 2015kii. Sababta uu dhintayna waxa ay ahayd oofwareen. Waxa uu ku dhintay dalkii uu ku dhashay, ka soo jeeday, uu muddo badan maamulayay ee Singabuur.

Buuggan “ From Third World to First”, waxa uu ka koobanyahay 739 bog. Waxa uu qoray sannadkii 2000. Waxa uu kaga warramayaa dalkiisa Singabuur sooyaalkeeda, gaar ahaan intii u dhexaysay 1965kii illaa 2000. Oo isagu intii ugu badnayd uu Raysalwasaare ka ahaa. Waxa uu buugga aad ugaga warramayaa SIRTA keentay in SINGABUUR oo ku jirtay adduunyada 3aad ay noqoto oo ku biirto adduunyada 1aad.

Singabuur, waxa ay ka go’day dalka Maalaysiya. Gobol ka mid ah ayay ahayd. Markii uu go’ayay wax kheyraada iyo wax horumara toona ma lahayn. Waqtigii hore waxa gumeystay Ingiriis. Muddo farabadan ayuu xukumayay oo maamulayay Lee. Waxa uuna Lee ka mid ahaa dadkii aasaasay. Lee, waxa lagu naanaysaa ‘ Aabbihii Singabuur.” Horumarka maanta isaga ayaa gaadhsiiyay. Siraha ka danbeeyay horumarka  si kooban ayaynu uga warrami.

 

Nuxurka Buugga

Qoraagu buugga saddex qaybood oo waaweyn ayuu u qaybinayaa. Saddexda qaybood, labada ugu muhiimsan aynu si kooban u dulmarno:

Qeybta koowaad, qoraagu waxa uu ladh uga dhigayaa “ Helidda Xuquuqda Aasaasiga ah.” Qeybtan waxa uu aad ugu dheeraanayaa xuquuqda aasaaska ah ee dadku dalka ku leeyihiin. Waa waajib in  dadku helaan xuquuqdaa. Marka xuquuqdaas ay dadku wadahelaan ayaa waxkale loo gudbi karaa.

Xuquuqda uu qoraagu kaga warramayo waxa ka mid ah:

1-      Caddaaladda oo la ilaaliyo.

2-    In sharciga la xaqdhawro.

3-     In fekrad cabbirka la ilaaliyo.

4-    Xaqa bulshada oo si siman loogu adeego.

Horumarka ay Singabuur gaadhay, iyo sababta ay adduunyada saddexaad oo ay ku jirtay uga baxday ee ta koowaad u gashay waxa ay ahayd xuquuqda aasaasiga ah oo ay ilaalisay.

Qeybta 2aad, qoraagu waxa uu ladh uga dhigayaa “ In dalku xidhiidh ama meel raadiyo- gobol ahaan iyo caalami ahaan ba.” Halkan qoraagu waxa uu ku xusayaa in dalku xidhiidhka, iyo iskaashiga uu la leeyahay waddamada badiyo. Weliba in dalku lookalnimada iyo meelaha dhawdhaw ka baxo, oo meelo sare hiigsado oo la xidhiidho.

Qaybtan, dalku waxa uu ku hammiyi karaa oo samayn karaa, loona baahanyahay inuu sameeyo marka uu qaybta hore ee ah ‘ Helidda Xuquuqda’ uu sameeyo. Dal aan muwaadiniinta xuquuqdoodii ilaaline adduunyada xidhiidhkeedu waxba u tari maayo. Waa waqtilumis uun.

Qoraagu, waxa uu tusaalayaal badan u soo qaadanayaa dalkan uu ka warramayo ee Singabuur sida uu xidhiidh waddamada u dhaw ee la gobolka ah, iyo kuwa ka dhaadheer ee caalamiga ah ba ula samayn lahaa. Singabuur, waddamada uu qoraagu xusayo ee ay xidhiidhada la samaysay waxa ka mid ah dalka Maalaysiya, Jabbaan, Jayna, Taywaan, Induunisiya, Filiibbiin, IWM.

Waxa xusid mudan in Singabuur, ay xidhiidh iyo wadashaqayn la yeelatay dalkii ay ka go’day ee Maalaysiya.

Maxaynu ka qaadan karnaa Buugga?

1-      In shacabka la jiheeyo.

2-    In sharciga la ilaaliyo.

3-     In dadka la mideeyo.

4-    In hoggaamiyuhu garto cidda uu la shaqaynayo, ee uu ummadda wax ugu dhiibayo.

5-     In hawl badan la qabto, oo hadalka la yareeyo.

6-    In wasaaradda arrimaha debadda, iyo xidhiidhka debadda dalka la wanaajiyo.

7-     In hoggaamiyuhu qorsheyeesho.

W/Q: Cabdirasaaq Sandheere

Boorama, Awdal

May 13, 2020.