Dawladdu ma aha Hibo Samada ka timaadda

 

 

Nabadi ma jirayso caddaaladla’aanteed, caddaaladina ma jirayso dawlad la’aan, dawladina ma jirayso heshiis siyaasadeed la’aantii, heshiis siyaasadeedna ma jirayo oo lama helayo haddii aanu jirin Isfahan bulsho, Isfahan bulshana ma imanayo haddii aanu jirin bisayl siyaasadeed oo u dhexeeya saamilayda siyaasadda.

In halkudhegyo ( shicaar) la sameeyo oo kor loo qaadaa way fududdahay, in nabadda Minbarrada ama fagaarayaasha lagaga warramaana way fududdahay, in Xisbiyo la sameeyaana way fududdahay, balse waxa adag in halkudhegyadaa loo baddelo barnaamij, oo xeerarka caddaaladda lagu dabbaqo waaqica. Sidoo kale, in bulshooyinka duurka ku nool in waxqabadka nolosha ee socda laga qaybgeliyaa way adagtahay, balse waa wax loo baahanyahay.

Waa suurtagala inaan dawlad la’aan sannado noolaannaa, sidoo kale waa suurtagala in wax dawlad u eeg tobannaan sano ku noolaan karno, waana suurtagala in mooryaanta ama dadka jidgooyada ah aynu madax ka dhiganno, sidoo kale waa suurtagal in dagaal oogayaashu ay ganacsiga gacanta ku hayaan oo dadka ku dilaan khiyaano ganacsi baddelka halkii ay rasaas iyo madfacyo ku dili lahaayeen, ka dibna ay dhisaan Masaajiddo iyo Maddarasado, innaguna aynu taas horumar iyo horusocod ku magacawno. Balse, suurtagal maaha in dawlad la dhisaa haddii aan la helin heshiis siyaasadeed, iyo Isfahan bulsho.

Waxa suurtagala in aynu qabanno xaflado la xidhiidha maalmaha calanka iyo xornimada, sidoo kalana aynu dhegaysanno heeso macaan oo ammaanaya madaxda iyo waddanka- innaga oo waqtigaas is illawsiinayna waxyaabaha werwerka innagu haya ee ilbidhiqsiyadaas jira. Sidoo kale, waxaa suurtagala inaan dhegaysanno Muxaadarooyin Diiniya oo xanuunka jira dejinaya, ama in aynu xifdino gabayo Diini ah. Sidoo kale, waxaa suurtagala inaan dhisno ganacsiyo waawayn iyo dhismayaal waawayn ama in aynu samayno ciidamo xoog leh. Balse, ayna innoo suurtagalin in aynu dawlad dhisno innaga oo aan fahansanayn dhisidda dawladaha casriga ah. Dawladdu ma aha sidii urur samafala oo kale, balse, waa Isfahan gun dheer iyo inuu jiro Isfahan bulsho oo ku salaysan isla oggolaan.

Waxaa suurtagala inaan samayno waraaqo si wacan u qoran oo caddaynaya jiritaankeenna, ama in aynu yeelanno Baasaboorro lagu safro oo ay ku qoranyihiin halkudhegyo dawladeed oo qurxoon, balse ayna xaqiiqo ahaan waxba ka jirin. Sidoo kale, waxaa suurtagala inaan kor u qaadno calan leh midabbo kala duwan, ka dibna aynu calankaa waynayno sidii Kacbada oo kale ama Qabrigii Nebiga ixtiraamka mudnaa. Balse, waxaasi wuxuu ahaanayaa uun maro. Waayo, waxa aynu ku fashilannay in aynu samayno dawlad dhab ah. Dawladdu waa hal’abuur, balse ma aha wax meel laga soo dheegto. Maanta innagu waxa aynu noolnahay dawlad la’aan; haddana sidaas oo ay tahay dawlado ayaa jira, tanina waa masiibadii dhabta ahayd.

Waxa suurtagala in aan dhisno jeelal waawayn, sidoo kale, waxa suurtagala inaan caqligeenna dhigno dayrka gadaashiisa, waxaana suurtagala inaan dadka xoolo kaga urursanno innaga oo u bixinayna magaca ah ‘ Cashuur’  taasina waa tii Fiqiga Islaamku ka dagaallamay waqti hore. Waxa suurtagala inaan Cusbitaallo u dhisno dadka dhintay, balse aynaan u dhisin kuwa nool. Waxa kale oo suurtagala inaan masaakiinta u dhisno Cusbitaallo aad mooddid qabriyo, carruurteennana aynu ku soo dawayno Qurbaha marka uu DURAY ku dhaco- iyada oo aan la gaadhin ba xanuunnada khatarta ah. Waxa kale oo suurtagala inaan masaajiddo waawayn ka dhisno meelo faqri badan ka jiro. Ka dibna aynu ka warranno horumar Diineed! Markaa waxaabad moodda in aynu ka dhignay in Diinta loo soo dejiyay inay dhisto dhagaxaanta oo ay illowday dadkii!

Waxa suurtagala inaan ka qaybgalno Shirarka Qaramada Midoobay, ama inaan xubin ka noqonno Hay’adaha Dawliga ah, ama inay madaxdeennu ka khudbadeeyaan fagaarayaasha caalamka, ama inaan booqanno caasimadaha dalalka waawayn, ama inaan dhegaysanno hadallo guubaabin ah oo dawladuhu inna siiyaan, ama ay inna ammaanaan ama innoo mujaamaleeyaan, balse waxaas oo dhani dawlad innagama dhigayaan. Waayo, dawladdu waa samayn/dhisid iyo fahan; waxba lama dhisi karo haddii aanu fahan jirin. Fahanna ma jirayo haddii aan akhris cilmiyaysan waaqica lagu samayn. Muhiim maaha in aan xidhanno dhar reer magaal, balse waxa muhiim ah inaan magaalada ugu noolaanno caqli reer magaal/ilbaxnimmo iyo akhlaaq ilbax ah.

Waa suurtagal inaan warbaahinta kaga hadalno luuqad ilbaxnimo leh, waana macquul inaan kiraysanno warbaahin caalamiya oo aad u wayn, balse ugu danbayn waxa hadhi doona macnihii dhabta ahaa iyo wixii oo qofku/dalku yahay. Muuqaal ahaan wuxuu u muuqdaa wax wayn, balse macne ahaan wuu yaryahay qofku, oo fahan ahaan ma dhisna, arrimo xaqiiqo ahna kama doodi karo. Dadku markaas waxa ay yihiin uun diranayaal, farriin nololeedna ma sidaan, oo maba fahmayaan. Ummaddu maxay doonaysaa? Waa maxay dhibaatada haysataa?

Waxa suurtagala inaan waxkasta ka sheekayno, waxa kale oo suurtagala inaan ka tahriibno waaqiceenna, bal waxaa suurtagala inaan guul ku gaadhno meel waddankeenna ka baxsan ama debaddiisa ah, waxaa suurtagala inaan xubin ka noqonno Golaha Koongaraska Maraykanka, ama inaan Wasiir ka noqonno dawlad ka mid ah dawlaha horumaray, balse illaa maanta may suurtagalin inaan dhisanno dawlad. Dhibaatadu maaha bini’aadannimadeeda, balse dhibaatadu waa caqliyadeenna iyo sida aynu u fekerayno. Dalkeenna waxa aynu ugu noolnahay sidii martida oo kale, kaliyana waxa aan u noolnahay uun inaan noolnahay.

Illaa hadda waynu ku guuldarraysannay inaan dhisno dawlad. Haddaba dhibaatadu waa taas, waynu iska noolnahay uun. Waxaynu doonaynaa inaan ku noolaanno shardiyadii noloshii duurka. Masiirku waa mid aan la garanayn. Waayo, kalluunka waynu wuxuu liqaa kalluunka yar, bahalka wayni wuxuu dilaa bahalka yar. Markaa midkasta oo innaga innaga mid ahi waxa uu ka fekerayaa sidii uu u noqon lahaa bahal wayn illaa uu dadka oo dhan markaasna wada laayo. Markaa side suurtagal ku tahay inaan ku noolaanno caalam bahalnimo ah? Nolosheennu uma eeka nolosha caalamka, balse waa nolol gaar ah.

Waxa suurtagala inaan noolaanno, balse waxa aad u fudud inaan maalinkasta maqalno boqollaal qof oo sabab la’aan lagu dilay. Waa suurtagal inaan noolaannaa, balse waxa aynu noolnahay nolol aynu geerida arrin caadiya iskaga aragno.  Dadku waxa ay qorsheeyaan nolosha, innaguna waxa aynu qorshaynaa geerida. Dadka caalamka ku nool waxa ay ku tartamayaan waxsoosaar; innaguna waxa aynu u kala baratamaynaa geeri. Waa ilbidhiqsiyo aad u xun. Sababtuna waxa weeyaan maqnaansha dawlad dhab ah. Dawladi ma jirayo madaxwayne la’aantii; madaxwaynana lama helayo doorasho la’aan iyo heshiis; doorashana ma jirayso heshiis la’aan, heshiisna ma jirayo ururro siyaasadeed la’aantood, urur siyaasadeedna lama heli karo haddii ayna jirin bisayl siyaasadeed. Wacyi siyaasadeed waa loo baahanyahay hadda iyo hadhaw ba.

Dhisidda dawladdu ma aha hibo samada ka timaadda, balse waa waxqabad, wacyi iyo farshaxan.

 

W/Q: Sh. Cabdiraxmaan Bashiir

Turjumaad: Cabdirisaaq Sandheere

24 Ogosto, 2022.