Sookoobidda Buugga ‘ The Art of War ~Tabaha Dagaalka’ ee uu qoray Sun Tzu
Hordhac
Buuggan la yidhaa ‘ Tabaha Dagaalka’ waxaa qoray dagaalyahan
Sun Tzue oo noolaa intii u dhexaysay 544–496 Nebi Ciise SCW hortii. Waqtiga
saxda ah ee uu dhashay, iyo meesha uu ku dhashayba war sugan lagama hayo, dood
baa ka taagan oo sooyaalyahannada qaarba xilli iyo goob bay sheegaan. Xirfaddiisu
waxa ay ahayd Milliteri, oo wuxuu aad ugu xeeldheeraa culuunta Milliteriga iyo
dagaalka. Sidoo kale, waxa uu ahaa qoraa laga qiiqay, iyo Faylasuuf aan lagaga
dabadhufan aqoonta la xidhiidha Milleteriga iyo Istaraatijiyadda dagaalka. Magaciisa
saxda ah waxoogaa dood baa ka taagan, oo ‘Sun Wu’ ayaa markii uu dhashay lagu
magacaabay ayaa la yidhi, oo markii danbe ayaa loo baddelay magaciisa ‘ Sun
Tzu’ oo sharaf ahaan ah, lana macna ah ‘ Master Sun.’ Buugaag wuu qoray, se
waxaa ugu caansan kan hadda aynnu falanqaynayno ee ‘ The Art of War.’ [1]
Buuggan
‘ The Art of War’ oo aynnu Af Soomaali ahaan ku beddelan karno ‘ Tabaha
Dagaalka’ ama ‘ Farsamooyinka Dagaalka’ waxa uu markii koowaad qoray ammin
muran badan ka taaganyahay oo ku beegan Qarnigii 5aad. Daabacaadda iyo qoridduba
isla qarnigaa ayay ahayeen. Luuqadda uu ku qoray ee uu u xushay waxa ay ahayd
luuqadda Jayniiska. Waqtigaa uu qoray sababta u weyn ee uu qoray waxa lagu
sheegaa, inuu tababbar iyo aqoonkorodhsi u waday ciidamadiisii, maadaama uu
Milliteri wax hoggaamiya ahaa. Markii koowaad qaab noocaasa ayuu u waday. Se u
jeedaddii intii way ka ballaadhatay. Waxaynna dad badan ku doodaan inuu buugga
u qoray qaab casriwalba, jiilwalba, iyo cidwalba la jaanqaadi karaya oo
ilbaxnimada bini’aadanka iyo xaaladaha ay ku suganyihiin la socda, oo aan ka
hadhayn haddii uuna ka horreyna.
Taariikhyahanno
badan waxa ay baadheen saamaynta uu ninkani lahaa. Saamayn xoogle oo waliba
dhinac ka dhisan ayuu lahaa ayay yidhaahdeen. Wuxuu aad u jeclaa, khabiirna ku
ahaa aqoonta milliteriga, gaar ahaanna Istaraatijiyadda iyo qorshaynta
dagaallada kaladuwan ee dhinacyo badan leh. Si xoogle ayuu u dhexgalay
aqoontaa, waxaanad mooddaa inuu hibo gaar ah ba u lahaa, sida ay dad badan ku
doodaan.
Buuggu wuxuu ka hadlayaa si guud dagaalka. Dagaal marka la
yidhaa wuu farabadanyahay oo wejiyo badan ayuu yeelan karaa, qofka marka aynnu
eegno waxbadan ayaa cadaw ku noqon kara oo uu la dagaallami karaa, sidoo kale
wax badan ayaan qofka cadaw ugu muuqan se maslaxadi ka dhexaysaa oo dagaal qabaw
ama tartanba uu kula jiraa (ogsoonoow oo marka aynnu dagaal leennahay marar
badan tartan ayaynnu u jeednaa). Dagaalku waxa kale oo uu noqon karaa mid u
dhexeeya laba dal sida uu buugguba markii hore ku soo baxay oo ahaa mid u
dhexeeyay Jayna iyo dal kale. Dagaal uu Waddan galaanna wuxuu noqon karaa mid
hub la iskaga horyimaad iyo mid warbaahin, Barobagaandha, af, iyo wax kalaba la
adeegsanayo. Waxa aad qalbiga iigu haysaa in marka aan dagaal leeyahay uuna
noqon doonin uun mid HUB, qubqac, baaruud, qori, iyo wax la mid ah la
adeegsanayo. Se uu dhinacyo badan noqon karo.
Sannadkii 2012kii shir socday saddex cisho ayaa lagu qabtay
magaalada Portorož, ee dalka Slovenia. Shirku wuxuu ahaa
kii 31aad ee Shirarka caalamiga ah ee Ururrada Horumarinta Sayniska ( International Conference on Organizational
Science Development). Waxaanna lagaga
hadlayay hal’abuurka cusub, tayada iyo mustaqbalka. Waxa ladh ahaan loo soo
qaatay oo wax laga yidhi buugga Sun Tzu, iyada oo waliba dhinaca hoggaaminta
xoogga la saarayo. Aqoonyahanno badan ayaa ka soo qaybgalay oo falanqeeyay.
Waxyaabaha ay sheegeen waxaa ka mid ahaa; inay yidhaahdeen buuggani waa buug
waqti hore la qoray, se hadda aad dadka u anfacay.
Wuxuu ka hadlayaa sida
dagaalka cadawga looga guuleyso, sida ganacsiga loo guuleysan lahaa, waliba
dhinaca hoggaaminta. Sidoo kale, waa u muhiim ayay qofkasta ku sii dareen. Waxa kale oo ay
raaciyeen in taariikh ahaan dadka dhinaca Milleteriga ku guulaystay ay adeegsadeen oo ku meelmareen tabihii iyo
xeerarkii Sun Tzu. Shir Slovenia
lagu qabtay sannadkii 2012 ayaa lagu sheegay in Jaynaha xaaladdiisa
siyaasadeed iyo tiisa Milleteri ba saamayn ku lahaa buuggu, illaa haddadan
casriga la joogo uu saamayn ku leeyahay.[2] Sidaa
si leeg waxa kale oo ay ku sii dareen in markii la baadhay la helay
maammulayaal sarsare oo guud ahaan adduunyada ku kala nool, gaar ahaanna
Eeshiya ay adeegsadeen tabahan oo xarumahooga siyaasadeed iyo ganacsiyeedba ay
ku horumariyeen, kana badiyeen dadkii tartanku ka dhexeeyay.[3]
Waxa iyadana aan meesha ka maqnayn oo buuggu wax ka odhanayaa
tartanka kala geddisan ee laba qof, laba shirkadooda, Laba dal, iyo ka badan ba
ka dhexayn kara. Dagaalkaasi sidii aad uga guuleysan lahayd dhinaca aad is
haysaan ayuu kuu tilmaamayaa. Dadka wax ka yidhi, iyo kuwa akhriyay ee waxa ay
qoreen aan akhriyay ( hadda waa inta ka Sandheere ahaan aan akhriyay) waxa ay
ku doodayaan in buuggu xoogga saarayo, Milliteriga, ganacsiga, iyo wixii la
halmaala. Se anigu waxa aan ku doodayaa inuu xataa nolosha guud ka hadlayo,
sida aad xataa iskaga ilaalin lahayd qof ku jecel oo aad saaxiib dhaw aad
tihiin sir badanna kaa haya, waayo waxa la yidhaa ‘ Qofkii sir kaa hayaa wuxuu
haystaa Waran wayn oo uu maalin uun kugu soo gani doono.’ Noloshu ba waa
tartan, markaa tartankaa dagaalka u dhigma sidii aad ugu guuleysan lahayd ayuu
wax ka tilmaamayaa.
Buugga luuqado badan ayaa loo turjumay marka laga yimaaddo
luuqaddii asalka ahayd ee uu qoraagu u doortay, oo ahayd ‘ Jayniis.’ Luuqaddii
ugu horreysay ee lagu afceliyay waxa ay ahayd luuqadda Faransiiska oo sannadkii
1772kii loo
Turjumay. Luuqadda Jabbaanka waa loo turjumay iyadna. Sidoo kale, Luuqadda
Ingiriisiga ah ( oo ah tan aan hadda anigu akhriyay ee Sookoobidda aan ka
sameeyay) ayaa lagu qoray sannadkii 1910kii. Waxaanna Af Ingiriisi u
turjumay Mudane Lionel
Giles. Inkasta oo iskudday
qayb ahaaneed uu Lionel hortii uu sameeyay Sargaal Ingiriisi ah oo la odhan
jiray Everard Ferguson
Calthrop, sannadkii 1905kii.[4]
Buuggu waxa uu ka kooban 13 Cutub. Bog ahaan tiro saxa oo
aan kuu tilmaamo ma hubo; laba buug oo aan
arkay, labadaba uu qoraagii afka Ingiriirisiga u rogay uu xuquuqdooda leeyahay
tirada bogaggoogu way kala duwanyihiin, kalana badanyihiin. Mid waxa weeyi 66
bog. Mid kalana waa 112 bog. Siday ahaataba dhinaca cutubbada iyo nuxurka waa
isku mid oo inta ka hore ku qoran uun baa ka danbana ku qoran. Waxba kuma kala
duwan aan ahayn bogagga. Inay kuwa kale jiraan oo bogagga ka badanna waa
suurtagel. Cutubbadu iyaga ayaa is sharraxaya. Si kooban ayaynnu u dulmari
buugga nuxurkiisa, iyo falsafadda qoraaga. Aynnu bilowno.
Nuxurka
Buugga
Cutubka koowaad, Sun Tzu wuxuu Ladh uga dhigay ‘ Qorshe
Dejin.’ Wuxuunna hadalkaba ku furfurtay intan: “ Tabaha dagaalku
muhiimad wayn ayay u leeyihiin Qaranka.” Qodobbo badan ayuu taxayaa. Aynnu
qaarkood soo qaadanno:
1-
Waa astaamaha nolosha
iyo geerida in la iswayddiiyo xaaladdan hadda lagu suganyahay ma tii
badbaadadaa mise waa tii burburka. Deedna wayddiinta ka soo baxda waa in
masuuliyad la iska saaro oo aan la dayacin.
2-
Tabaha dagaalka waxa ka
mid ah in shantan qodob ee xidhiidhsan la qaado:
B) Xeerka Niyad’dhiska: Xeerkani
dadka waxa uu ku sababaa in ay noqdaan kuwa buuxiya waxa looga baahanyahay oo
diyaarsan, eegayana xeerka ama guddoomiyaha. Naftooda danayn badan siin
maayaane khatar kasta way u babbacdhigi.
T) Deegaanka iyo waxa innagu xeeran:
Sida habeenka iyo maalinta. Qabawga iyo kulaylka. Waqtiyada iyo xilliyada.
J) Dhulka: Haddii ay fogaanta mid
dhaw iyo mid dheerba. Khataraha, ammaanka, dhulka isku furan iyo meelaha godan.
Nasiibka nolosha iyo geerida.
X) Hoggaamiyaha/Abbaanduullaha:
Wuxuu u taaganyahay akhlaaqwanaag, xirrib wacan, daacadnimo, dhiirranaan, iyo
geesinnimo.
Kh) Habka iyo anshaxa: waa inuu
abbaanduullaha ciidanka ugu sarreeyaa fahmaa qaabka hoose ee loo sii kala
qaybinayo dhexdooda, kuwa qalinjebiyay ee xiddigaha wata, inuu waddooyinka
ciidanku marayaan dayactiro, iyo inuu Saadka iyo hubka ciiddanka maammulo.
Wuxuu qabaa, oo hoosta ka raacinayaa Sun Tzu qofka raaca
shantaa qodob ee aan soo taxnay inuu guuleysanayo oo ay guuldarro ka
dheertahay, wuxuunna yidhi: “ Qodobbadaa qofkasta oo qaataa wuu
guuleysanayaa, mana guuldarraysan doono.”
Wuxuu waliba intaa sii raacinayaa, inuu dhawr su’aalood
iswayddiiyo oo ku aaddan qodobbadaa aynnu soo sheegnay. Wayddiimahaa waxaa ka
mid ah:
-
Labada Ciidan midkee
niyaddoodu dhisantahay oo niyad’dhis fiican haysta, oo dhiirrigashan?
-
Labada Jeneraal ee Ciidanka
midkee awood badan?
-
Midkee haya tubtii
deegaanka, waxa innagu xeeran iyo dhulka/ midkee jiho ahaan saxan?
-
Dhinacee Ciidanku ka
xoogganyahay?
-
Ciidankee xoog badan?
-
Dhinacee Sargaallada iyo
raggu ka xoogganyihiin ama ka tababbaranyihiin?
3-
Marka aynnu u muuqanno
in aynnu weerari karno waa in aynnu iska dhignaa kuwa aan weerari karin. Marka
aynnu awooddeenna isticmaalaynno waa in aynnu iska dhignaa kuwo bilaa awood ah.
Marka aynnu u soo dhawaanno cadawga waa in aynnu ka dhaadhicinnaa in aynnu ka
fognahay. Marka aynnu ka fognahayna waa in aynnu dareensiinnaa ama
rumeysiinnaaba in aynnu u dhawnahay.
4-
Haddi cadawgu iska
daciifo nasasho ha siin. Haddii uu midoobana kala daadi.
Cutubka labaad ayaa bilaabmaya. Cutubkan wuxuu qoraagu ladh
uga dhigay ‘ Dhoollatus Dagaal.’ Inta aanad gelin dagaalka dhoollatus,
isxayaysiin, iyo ciilid samee. Si qodobbaysan ayuu qoraagu u qorayaa.
Nuxurkoodu wuxuu ku soo ururayaa in aad dhoollatus samayso inta aanad dagaalka
gelin ka hor. Mar haddii aad dagaalka gasho iska illow dhoollatuska oo wax ka
wayn isku mashquuli. Waxa ka waynna waxa weeyi sidii aad u jabin lahayd cidda
aad is haysaan. Iskuna day in aad kolba u fiirsato meesha ay ka jilicsanyihiin.
Se marka koowaad dhoollatuska xoogga saar. Sun Tzu, wuxuu yidhi: “ Marka aad
dagaalka gesho isku day inaad guusha hanato, ha isku dayin xayaysiin markaa.”
Cutubka saddexaad ayaan hadda soo gaadhnay. Waxa uu qoraagu
ladh uga dhigay ‘ U Weeraridda Si Istaraatijiyaysan.’ Wuxuu kaga
warramayaa in qaab nidaamsan loo weeraro cadawga. Waliba iyada oo kolba la
eegayo halka ku habboon. Mar haddii aynnu soo aragnay, in marka koowaad qorshe
la dejiyo, qorshahaa marka la hirgeliyo in dhoollatus la sameeyo. Marka
dhoollatuskaa la sameeyo, waxa xigaa waxa weeyi in la weeraro oo waliba la
dejiyo halkii ku habboonayd ee laga weerari lahaa.
Sun Tzu wuxuu yidhi: “ Tabaha dagaalka ee ficil lagu muujin
karo sheyga kali ahi waa in cadawga dalkiisa laga qabsado, se in aad burburiso
oo qalalaase galisaa maaha wax wacan. Sidaa daraaddeed, halkii aad ka burburin
lahayd waxaa ka fiican in aad ciidanka dhammaan qabsato.”
Markale isaga oo tabaha sheegaya waxa uu Sun Tzu yidhi: “
Kuwa dirirtu idinka dhexayso in aad la dagaalanto oo aad weerarto markasta,
maaha wax aad u fiican. Waxa aad ka u fiicani waa in aad jebiso iskacaabbinta
cadawga adiga oo aan la dagaallamin.”
Sun Tzu wuxuu leeyahay
waxaa jira shan shey oo lagama maarmaan u ah guusha. Shantaasi qodob waxa ay
kala yihiin:
1- Waxa
guuleysan kara qofka garanaya GOORMAA LA DAGAALLAMAA, iyo GOORMA ayaan LA
DAGAALLAMIN.
2- Waxa
guuleysanaya qofka garanaya sidee loola tacaalaa haddii aad GUULEYSATO, iyo
haddii LAGAA GUULEYSTO.
3- Waxa
guuleysanayaa ka ciidamadiisu ku qanacsanyihiin darajadooda, ee niyaddu u
dhisantahay.
4- Waxa
guuleysanaya qof soo diyaargaroobay ee cadawga oo aan diyaargaroobin ku bilaaba
ee isku daya inuu qabsado.
5- Waxa
guuleysanaya qof cudud milliteri haysta ee faragelin ka badbaada.
Sun
Tzu, markale waxa uu yidhi: “ Haddii aad garanayso cadawga, naftaadana garo
uma baahnid in aad ka baqato natiijada boqollaalka dagaal. Haddii se aad
cadawga garanayso oo aanad naftaada garanayn guulkasta oo aad hesho waad ku
silci si fududna waad ku jabi. Haddii aanad midna garanayn dagaalkasta waad
isdhiibi.”
Cutubka
ku sii xiga oo noqonaya ka afraad, waxa uu qoraagu ladh uga dhigay “ Tabaha
Dabeecadeed.” Oo uu ka wado dabeecadaha qofka u qarsoon ee uu leeyahay, ha
ahaadaan kuwo maskaxeed ama kuwo kale. Cutubkan wuxuu ku sharraxayaa tabaha uu
qofku dabeecaha u gaarka ah u maammuli lahaa ee hanan lahaa, ama uu u carin
lahaa ee uu dhaqaajin lahaa.
Sun
Tzue, waxa uu yidhi: “ Dagaalyahannada wanaagsani waxa ay nafahooga dhigaan
ka gadaal iyaga oo og suurtagelnimada inay jabi karaan, dabadeedna waxa ay
sugaan fursad ay cadawga ku jebin karaan.”
Sun
Tzu, waxa uu yidhi: “ Innaga oo tixgelinayna hababka Millateri waa inaan
marka koowaad wax halbeegnaa ( sida dhulka lagu dagaallamo, cabbirka iyo baaxadda
IWM). Marka labaad waa inaan tirade ogaannaa. Marka saddexaad, waa inaan wax
xisaabinnaa, oo innagu wax isku gaygaynaa, ama kala jarnaa. Marka afraad, waa
inaan fursadaha ka raadsannaa, kana faa’ideysannaa. Marka Shanaadna,
guushiiba.”
Weli
qoraagu xeeladihii ayuu sii wadaa, oo kolba mid innoo dhigayaa. Tabta xigta oo
noqonaysa cutub ahaan ta shanaad, ayuu qoraagu bilaabayaa. Tabtan waxa uu
qoraagu ladh uga dhigay ‘ Awoodda.’ Wuxuu kaga warramayaa awoodda
lagaaga baahanyahay marka aad dagaal afeed, gacmeed ama mid kalaba galaysid.
Kollay wax buu ka taataabanayaa qoraagu.
Qoraagu
waxa uu yidhi; “ In aad awood badan oo Ciidan ah maammushaa waxa ay la
xeertahay uun adiga oo dhawr nin maammulay; waxa ay kaliya iswayddiin mudan (
ama wayddiini ka joogtaa) sida tiradooda (lanbarradooda) loo qaybinayo.”
Hadallada
kale ee uu awoodda ku cabbiray ee ladhkaa ku dhex qoran waxaa ka mid ah: “Ma
jiraan wax ka badan 5 Midab oo aasaasi ah ( Buluugga, Akhtarka, casaanka,
caddaanka, iyo madawga), intaa isku dardarkooga uun baa soo saara kuwo kale oo
aan hore loo arag.”
Sidoo
kale, waxaa Sun Tzu yidhi: “ Ma jiraan wax ka badan 5 dhadhan ( dhanaanka, Acrid,
milix, macaanka, qadhaadhka), kuwaa isku dardarkooga ayuun baa keena dhadhanno
kale oo aanad hore u arag.
Waxa
kale oo uu yidhi: “ Weeraridda ma jiro wax ka badan laba hab: Mid toosan iyo
mid aan toos ahayn. Iskudarka labadani waxa ay shaaca ka qaadayaan dhaqdhaqaaq
taxane ah oo aam joogsi lahayn.”
Halkaa
waxa aad ka fahmaysaa inuu awoodda si sarbeebaysan u sheegay.
Weli
badhtanka ayaynnu wadnaa. Hadda waxa aynnu bilaabaynaa cutubka uu ladhkiisu
yahay ‘ Meelaha aad ku Liidato, iyo Meelaha aad ku Xooggantahay.’ Ladh ahaan intaas oo Ingiriisi ah weeyi. Waanna
Cutubka 6aad. Waxa uu kaga warramayaa inuu qofku, ururku, Ciidanku, qaranku
ogaado meelaha uu ku liito, ee looga soo dhici karo. Sidoo kale, uu ogaado
meelaha uu awoodda ku leeyahay ee uu wax iskaga waabin karo, ama uu isku
hallayn karo, isla jeerkaasna aan looga soo dhici karin.
Sun
Tzu, waxa uu yidhi: “ Waxa laga yaabaa inaad ku wanaagsanaato, oo aad iska
caabbiso haddii aad garato meelaha uu ka liito cadawgu. Waxa laga yaabaa inaad
ka daasho oo aad ka badbaaddo Baarashuudka haddii dhaqdhaqaaqaaga ama
digtoonidaadu ka badato ka cadawga.”
Waxa
kale oo uu yidhi: “ Tabaha Milliterigu waa sida Biyaha oo kale. Biyuha sida
dabiiciga ah xagga sare ayay ka yimaaddaan xagga hoosana way u
shubmaan/aadaan.”
Cutubkii
toddobaad ayaynnu soo gaadhnay. Waxa uu ladh qoraagu uga dhigay “
Dhaqdhaqaaq ama Digtoonaan.” Cutubkani waxa uu qoraagu kaga warramayaa in
aad dhaqdhaqaaqdo oo aad socod samayso. Si aad u digtoonaato, oo haddii aad
meel uun fadhido waxa laga yaabaa adiga oo sidaa u fadhiya in si fudud laguu
gaado, ama lagu dagaba. Marka si aan laguu dagin, ama aan dareenla’aan lagugu
gaadin waa inaad iska foojignaataa oo aad xoogga saartaa sidii aad dareenkaaga
u soo jeedin lahayd marka aad goob dagaal, ama meel la mid ah joogto.
Sun
Tzu, waxa uu yidhi: “ Isbahaysi/dagaal ma geli karno illaa aan baranno nooca
(Designs) Jaarkeenna.” Dabcan, qoraagu waxa uu ka wadaa dagaalka geli kari
maynno haddii aynaan garanayn oo aan la socon ama ka warqabin dadka aynnu la
dagaalaynno sida ay yihiin, iyo xaaladaha ay ku suganyihiin.
Weli
tabihii ayaynnu dhex jibaaxaynnaa. Hadda waxa aynnu soo gaadhnay Cutubkii 8aad.
Cutubkan waxa uu qoraagu ladh uga dhigay “ Kaladuwanaanshaha Tabaha.”
Waxa uu kaga warramayaa sida dagaalyahannadun tabaha ugu kala duwanyihiin, iyo
sida ay ugu kala baran ogyihiin tabahaas. Tabahaa aynnu soo taxaynnay aad baa
loogu kala fiicanyahay, ka sokow barashada, waxaa jirta in qof uu mid iyo laba
ku fiicnaado, mid kalana hal, ku kalana intaba. Waa lagu kaladuwanyahay.
Sun
Tzu, waxa uu buugga ku leeyahay: “ Dagaalka Jeneraalku wuxuu ka amarqaataa
oo amar ka helaa Abbaanduullaha ama guddoomiyaha; dabadeed waxa uu iskugu
ururiyaa oo meel iskugu geeyaa ciidankiisa.” Macno ahaan, waxa uu ka wadaa,
Jeneraalladu way kala duwanyihiin, oo qaar baa laga yaabaa inay si ka duwan
sidaa sameeyaan, ama khilaafaanba.
Hadda
Cutubkii 10aad ayaynnu maraynaa. Mid baan ka dulbooday. Sababta aan uga booday
waxaa weeyi aad innooma khuseeyo, oo waxa aad
moodda inuu yahay ka kaliya ee buugga ku jira ee aan ka biyadiiday.
Cutubkan 10aad waxa uu qoaagu ladh uga dhigay “ Dhulka.” Dhulka, noocyadiisa,
qaabka uu leeyahay, iyo wax la mid ah ayuu kaga warramayaa. Maadaama uu dhulku
yahay meesha dagaalkuba ka dhaco. Waanna arrin muhiim ah in uu ka hadlaa.
Sun
Tzu, dhulka ayuu qaybinayaa, waxa uunna yidhi: “ Waa inay dhulka u qaybinnaa
6 qaybood;
1- Dhul la heli karo.
2- Mid la isku hallayn karo.
3- Dhul la naqshadeeyay.
4- Dhul cidhiidhi ah.
5- Dhul sare, iyo
6- Meelo ka fog cadawga.”
Cutubkii 11aad ayuu
qoraagu bilaabayaa. Waxa uu ladh uga dhigay “ Sagaalka Xaaaladood.” Waxa
uu kaga warramayaa xaaladaha loo baahanyah inuu qofku dhawro oo ilaaliyo.
Sun Tzu, waxa uu yidhi:
“ Dhulka ay koox kastaa rabto inay xorayso waa meel furan.” Macno ahaan,
labada kooxood ee wax ku dagaallamayaa waxa ay ku dagaallamayaan in ay jabinta
kuwa kale uun ay ku xidhantahay ee aynna jirin wax kale oo ka hortaagani.
Sidoo kale, waxa uu Sun
Tzu yidhi: “ Sida aan u samaynayso labadaba
waxa aad ku xooggantahay iyo waxa aadku liidato, waa su’aal ku lugle
qaabka ugu wanaagsan ee loo isticmaalo dhulka.” Macno ahaan qoraagu waxa uu
cabbirayaa sida qofka oo ogaada xaaladdiisu ay waxbadan ka caawinaysaa.
Cutubka 12aad ayaynnu
hadda soconnaa. Cutubkan waxa uu qoraagu ladh uga dhigay “ Ku Weerar Dab”
waxa uu kaga warramayaa marka cadawga aad la dagaallamayso awoodaha aad
adeeganayso haka mid noqdo dabku, oo adeegso.
Sun Tzu, waxa uu yidhi: “
Waxaa jira 5 hab oo aad dabka ku weerari karto: marka koowaad gub Xeryooyinka
Ciidanka. Marka labaad Kaydkooga, iyo meelaha ay wax ku kaydsadaan gub. Marka
saddexaad, gub alaabtooda (sida boorsooyinka). Marka afraad, waxa aad gubtaa
qalabka dagaalka, iyo Magasiinnada. Marka shanaad, waa inaad dabka ku dhex
tuurtaa Ciidanka dhexdiisa.”
Hadda waxa aynnu
soconnaa Cutubkii u danbeeyay buugga. Waa Cutubka 13aad. Cutubkan aad buu kuwa
hore uga duwanyahay. Qoraagu waxa uu ladh uga dhigay “ Isticmaal Basaasnimada.”
Halkan waxa uu kaga warramayaa in qofku haddii uu dagaal ku jiro uu isticmaalo
basaasnimada. Basaasnimadu waa jaajuusnimada, oo ah in aad cadawga cid kuu soo
ogaata tabahooga iyo waxa ay damacsanyihiin aad u dirsato. Ciddaasi aad u dirayso
cadawgu ma garanayaan oo iyaga ayuu iskaga dhex jiraa, waxaynna moodayaan inuu
ka midyahay, deedna xeeladkasta oo la dhigo wuulla socdaa. Xeeladahan waxa laga
yaabaa inay adi kuu dhigayaan. Adna qofkaas ayaa kuu jooga. Dabadeed qofkii oo
tabahooga og ayaa adi si hoose kuugu warramaya, markaa xaalad digtooni ah ayaad
galaysaa adna. Waayo, waxa ay maagganyihiin waad ogtahay oo waad la socotaa.
Basaasnimada waqtiyada dagaallada aad baa loo adeegsadaa.
Sun Tzu, waxa uu yidhi:
“ Waxaa jira shan nooc oo basaasnimada ka mid ah oo adeegsado:
1- Basaasnimo
gudeed/maxalli ah ( Local Spies)
2- Basaasnimo
ay isticmaalaan Sargaallada cadawgu oo uu isagu u bixiyay ( inward Spies).
3- Basaasnimo
aad inta aad iyaga isku xoqdo aad danahaaga kaga adeegato.
4- Basaasnimo
cadawgu ka soo waaqsan waayo, oo aad qaab been’abuur ah u samayso.
5- Kuwo
warkaba ku afjuga xeryooyinka cadawga.
Gebagebo
Buuggu intaas ayuu ka
koobanyahay. Si guudmar ah ayaynnu u falanqaynnay. Intii ugu muhiimsanayd inaad
carrabaabay ayaan jeclahay, waxbadan waan ka tagay. Se intii nuxurka ahayd
waatan.
Hala akhriyo, oo qofkii
u baahan wuu heli karaa. Waxbadan baan ka faa’idi. Ugu yaraan naftaada ayaad
dhisi. Dagaalka laga hadlayo uun ha moodin markasta mid laba dal u dhexeeya.
Dagaalku wuu badanyahay, oo noloshuba waa dagaal sida aan ka Sandheer ahaan
qabo, mooyi cid ila qabtee. Markaa dagaalka nolosha si aad uga adkaado waa
inaad akhridaa.
W/Q: Cabdirasaaq
Sandheere
Ogosto 15, 2019
Comments
Post a Comment